گل خار مریم (Milk thistle Plant) این گیاه دارویی پرخاصیت که در سال ۲۰۲۱ به عنوان گیاه دارویی سال در اتریش معرفی شد و بسیار محبوب است به خاطر ارزش دارویی اثبات شده در بین مردم سراسر جهان نه فقط به عنوان یک گیاه دارویی بلکه در مواردی به عنوان نوعی غذای پرفایده برای سلامتی نیز مصرف میشود.
رشد و رویش خار مریم
این گیاه در مناطقی از اتریش (منطقه والدویرتل)، آلمان، مجارستان، لهستان، مناطق وسیعی از چین و آرژانتین برای مصارف دارویی و نیز مواد اولیه صنعتی کشت و استفاده می شود و امروزه فراوان‌ترین منطقه رشد این گیاه، سواحل جنوب شرقی انگلیس، ایران، آمریکای شمالی و استرالیا و نیوزیلند است. ارتفاع این گیاه بین ۲۰ تا ۱۵۰ سانتی متر است. طول برگ ها حدود ۸ میلی متر و دارای خارهای بسیار تیز است.
خار مریم با خارج کردن سموم از بدن تاثیر خود را می‌گذارد. در صورتی که سموم از بدن ما دفع نشوند، ممکن است مشکلاتی را مانند سیروز کبدی، سنگ کلیه، دیابت، اثرات بد شیمی‌درمانی و غیره را تجربه کنید.
سایر مواد مغذی مهم در خار مریم، مانند ویتامین E، با رادیکال‌های آزاد مبارزه می‌کنند و می‌توانند علائم پیری را به تاخیر بیندازند. این خواص خار مریم سبب می‌شوند که این گیاه دارویی بسیار ارزشمند و مفید باشد – یک گیاه دارویی ساده که مزایای فوق‌العاده‌ای برای بدن ما دارد.
خواص گیاه دارویی خار مریم
۱. بهبود سلامت مغز و پیشگیری از پارکینسون و آلزایمر
برخی از مطالعات اولیه به این نتیجه رسیده‌اند که خار مریم می‌تواند از بدن در برابر مولتیپل اسکلروزیس (ام اس) و بیماری پارکینسون محافظت کند. همچنین ثابت شده‌است که سیلیمارین به جلوگیری از تشکیل پروتئین بتا آمیلوئید که اغلب به آلزایمر مرتبط است، کمک می‌کند.
چندین مطالعه دیگر نیز نشان می‌دهند که چگونه این گیاه دارویی می‌تواند به جلوگیری از بیماری‌های مغزی مرتبط با سن مانند پارکینسون و آلزایمر کمک کند. بعضی از تحقیقات نیز در مورد اهمیت خار مریم در درمان اضطراب و افسردگی صحبت می‌کنند، اما قبل از این‌که به نتیجه‌گیری برسیم، به اطلاعات بیش‌تری نیاز داریم.
مطالعه‌ای که به طور مشترک توسط تیم‌های تحقیقاتی هند، استرالیا و ایران انجام شد، نشان می‌دهد که سیلیمارین می‌تواند درمان بالقوه‌ای برای انواع اختلالات نوروژنراتیو و فرم‌های التهابی عصبی باشد.
۲. به تاخیر انداختن روند پیری
آنتی‌اکسیدان‌های موجود در خار مریم با آسیب ناشی از رادیکال‌های آزاد مبارزه می‌کنند و همین در نهایت باعث کند شدن روند پیری میشود. این گیاه دارویی روی کند شدن علائم پیری روی سطح پوست و اعضای داخلی بدن تاثیر یکسان دارد.
برخی تحقیقات نشان می‌دهند که مصرف خار مریم يك روش خوب براي كاهش علائم پیري است از جمله چروك‌ها، لكه‌هاي تيره و خطوط ریز. این آنتی‌اکسیدان‌ها به لحاظ داخلی می‌توانند با جلوگیری از درد مفصل و بهبود سلامت چشم، پیری را به تاخیر بیندازند.
۳. کمک به کاهش وزن
تحقیقات اولیه‌ای وجود دارند که نشان می‌دهند چگونه خار مریم می‌تواند به کاهش وزن سالم کمک کند. موش‌هایی که رژیم غذایی پر از چربی داشتند، پس از مصرف سیلیمارین کاهش وزن را تجربه کردند. از آن‌جایی که خار مریم می‌تواند قند خون را تنظیم کند، ممکن است به کاهش وزن نیز کمک کند – چرا که تحقیقات سطح قند خون ثابت را با بهبود روند کاهش وزن مرتبط می‌دانند.
۴. کمک به درمان دیابت
تحقیقات نشان می‌دهند که وقتی گیاه خار مریم با درمان‌های سنتی همراه میشود، می‌تواند دیابت را بهبود بخشد. این گیاه همچنین می‌تواند مقاومت به انسولین را بهبود بخشد و سطح قند خون را کاهش دهد. این اثرات گیاه خار مریم را می‌توانیم به سیلیمارین نسبت بدهیم.
گیاه دارویی خار مریم همچنین حاوی ترکیب دیگری به نام سیلیبین است که تأثیر مثبتی بر چندین عارضه‌ی ناشی از دیابت دارد. دلیل دیگر این‌که خار مریم می‌تواند برای بیماران دیابتی مفید باشد این است که از کبد محافظت می‌کند – کبد نیز نقش مهمی در آزادسازی انسولین در جریان خون دارد.
۵. بهبود سلامت کبد
خار مریم حاوی سیلیمارین است، یک ماده‌ی فعال که از کبد محافظت می‌کند. این ماده در واقع گروهی از فلاونوئیدها است که سلول‌های کبد را که توسط الکل و سایر سموم آسیب دیده‌اند، ترمیم می‌کند. سیلیمارین همچنین از سلول‌های جدید کبد در برابر آسیب‌های آینده محافظت می‌کند. این گیاه دارویی در طول تاریخ، برای درمان بیماری‌های کبدی مورد استفاده قرار گرفته‌است.
۶. کمک به بهبود سلامت قلب
خار مریم می‌تواند کلسترول بد را کاهش دهد و از این رو خطر بیماری قلبی را کاهش می‌دهد. این گیاه دارویی همچنین می‌تواند سطح کلسترول را با کم کردن التهاب کاهش دهد. این گیاه خون را پاکسازی می‌کند و از آسیب دیدن شریان‌ها در اثر استرس اکسیداتیو جلوگیری می‌کند. خار مریم همچنین از تخریب گلوتاتیون جلوگیری می‌کند (ما در مورد این یکی بیش‌تر بحث خواهیم کرد)، نوعی آنتی‌اکسیدان بسیار مهم که با استرس اکسیداتیو مبارزه می‌کند و مانع از بروز بیماری‌های قلبی میشود.
۷. کمک به تنظیم فشار خون
سایر مطالعات بالینی نیز ثابت کرده‌اند که خار مریم دارای اثرات محافظتی در برابر بیماری‌های قلبی عروقی است. چند مطالعه‌ی دیگر نشان داده‌است که چه‌طور خار مریم می‌تواند فشار خون را تنظیم کند.
۸. تقویت سیستم ایمنی بدن
مطالعات نشان داده اند که خار مریم می‌تواند اثرات مثبتی روی سیستم ایمنی بدن داشته باشد. این گیاه دارویی می‌تواند سیستم ایمنی را تقویت کند و توانایی بدن را برای جلوگیری از عفونت‌ها و بیماری‌ها بهبود ببخشد. و از آن‌جایی که خار مریم عملکرد کبد را بهبود می‌بخشد، برای سیستم ایمنی بدن نیز فایده دارد – چرا که این دو ارتباط نزدیکی با یکدیگر دارند.
آنتی‌اکسیدان‌های موجود در خار مریم نیز باعث تقویت سیستم ایمنی بدن می‌شوند و با واکنش‌های آلرژیک مبارزه می‌کنند. راش‌های پوستی یکی از آلرژی‌هایی است که خار مریم می‌تواند آن را از بین برد. مهم‌تر از همه، این گیاه دارویی همچنین می‌تواند با آکنه مبارزه کند. از آن‌جایی که آکنه در اثر سموم موجود در بدن ایجاد میشود، اثری که خار مریم برای سم‌زدایی بدن دارد، می‌تواند نتایج مطلوبی برای درمان آکنه داشته باشد.
۹. محافظت از کلیه‌ها و کیسه صفرا
از آن‌جایی که کلیه‌ها با کبد همکاری نزدیکی دارند، و چون گیاه خار مریم از سلامت کبد حمایت می‌کند، بنابراین باعث تقویت عملکرد کلیه‌ها نیز میشود. این موضوع در مورد سنگ‌های کیسه صفرا نیز صدق می‌کند: مطالعات نشان داده‌اند که این گیاه می‌تواند به جلوگیری از تشکیل سنگ‌های صفراوی کمک کند. خار مریم همچنین از کلیه‌ها محافظت می‌کند، به خصوص در مورد نوروپاتی دیابتی (وضعیتی که طی آن در اثر دیابت عملکرد کلیه ضعیف میشود).
این گیاه دارویی همچنین از سم‌زدایی کلیه‌ها و کیسه صفرا حمایت می‌کند.
۱۰. تقویت استخوان‌ها
مطالعات تأیید می‌کنند که می‌توان این گیاه دارویی را به عنوان یک درمان بالقوه برای پوکی استخوان مورد استفاده قرار داد. سیلیمارین موجود در خار مریم برای تقویت استخوان‌ها و جلوگیری از تحلیل رفتن استخوان مفید است.
سایر مطالعات درباره‌ی تحلیل استخوان ناشی از استروژن صحبت می‌کنند و این‌که استفاده از این گیاه دارویی تا چه حد در این رابطه نیز مفید است.
۱۱. بهبود سلامت دستگاه گوارش
گیاه خار مریم باعث تقویت تشکیل آنزیم و تولید صفرا میشود و همین به سلامت دستگاه گوارش کمک می‌کند. درعین حال این گیاه با توجه به خواص ضد التهابی که دارد، غشاهای مخاطی روده را تسکین می‌دهد.
مطالعات همچنین نشان می‌دهند که چگونه خار مریم برای درمان مشکلات دستگاه گوارش فوقانی و سایر بیماری‌های گوارشی استفاده میشود.
۱۲. افزایش تولید شیر مادران شیرده
گیاه خار مریم از قدیم‌الایام به منظور افزایش میزان شیر مادر استفاده شده‌است. برخی مطالعات مقدماتی نشان می‌دهند که این گیاه دارویی می‌تواند سطح پرولاکتین را در بدن افزایش دهد و به این ترتیب سبب افزایش تولید شیر میشود.
با این حال، توصیه می‌کنیم قبل از استفاده از این گیاه برای افزایش میزان شیر حتما با پزشک‌تان مشورت کنید.
۱۳. بهبود عملکرد درمان سرطان
سیلیبین موجود در خار مریم می‌تواند عملکرد برخی از داروهای شیمی‌درمانی را بهبود بخشد، به خصوص در مورد سرطان تخمدان. این گیاه دارویی همچنین به کاهش سرعت پیشرفت سلول‌های سرطانی پروستات کمک می‌کند. برخی از مطالعات حیوانی نیز نشان داده‌اند که چه‌طور خار مریم می‌تواند عوارض جانبی شیمی درمانی را کاهش دهد.
مطالعات دیگر نشان می‌دهند که خار مریم در سرطان روده‌ی بزرگ و سرطان سینه می‌تواند باعث مرگ سلول‌های سرطانی شود. اگر چه تحقیقات بیش‌تری در مورد انسان باید انجام شود، اما این نتیجه به هر حال یک گام دلگرم‌کننده است.